Muốn trẻ lớn khôn, các bậc phụ huynh cần phải chú ý đặc biệt đến chế độ dinh dưỡng hàng ngày và chăm sóc con một cách khoa học, nhằm giúp trẻ tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Trẻ cần ăn đúng bữa và đủ dinh dưỡng để phát triển.
Khổ vì con lười ăn
Chị Hồng ở Hà Nội có cô công chúa 4 tuổi, kháu khỉnh thông minh, rất nghịch ngợm nhưng mỗi tội “sợ” ăn. Chị kể, trước khi cai sữa, bé Bông chỉ thích ti mẹ, nhìn thấy bình sữa là khóc nên chị phải đổ sữa ra cốc bón cho bé từng thìa. Bé ngậm sữa rồi lừa lúc mẹ quay đi, phun phì phì như mưa và cười khanh khách thích thú. Mỗi lần bón cho bé cốc sữa mất khá nhiều thời gian, lúc nào con uống hết 200ml là chị mừng như bắt được vàng. Đó là uống sữa, còn khi ăn bột, ăn cháo phải có người gõ thìa vào đĩa hoặc làm trò… bé mới chịu há mồm và nuốt. Chị đã cho con đi khám ở Viện Dinh Dưỡng nhiều lần, theo thực đơn của bác sĩ tư vấn đổi món liên tục, cho bé uống thêm các loại thuốc kích thích ăn uống, cốm vi sinh, men tiêu hóa… thôi thì đủ cả mà bé vẫn chậm lớn.
Cùng cảnh khổ như chị Hồng, nhà chị Thanh có cu Bi lười ăn đến nỗi bữa ăn của bé thành cơn “ác mộng” của cả nhà. Lần nào ăn cũng vậy, bé ngậm mãi không nuốt, dù được dỗ dành, ép buộc, rồi doạ nạt mà chị Thanh chỉ cho thằng bé ăn được rất ít.
Trên đây chỉ là hai trường hợp điển hình, còn rất nhiều trường hợp khác, mỗi trẻ một kiểu biếng ăn và thể trạng của những đứa trẻ này là suy dinh dưỡng, còi cọc.
Cho trẻ ăn, uống thế nào là hợp lý?
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, 60% trẻ suy dinh dưỡng tới khám tại Trung tâm Tư vấn Dinh dưỡng của Viện là do cha mẹ thiếu kiến thức trong chăm nuôi trẻ. Sai lầm thường gặp của các bậc cha mẹ, là chăm sóc con thiếu khoa học, cho trẻ ăn không đủ chất và lượng, thiếu dầu mỡ trong khẩu phần ăn. Hiện nay, hầu hết các bà mẹ đều vừa nuôi con nhỏ vừa phải đi làm, nên nhiều người thường nấu ăn một lần vào buổi sáng và để cho trẻ ăn cả ngày. Đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh cho trẻ. Thức ăn dù đã nấu chín nhưng ở nhiệt độ cao, nếu không được bảo quản đúng, sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Việc nấu một lần cho trẻ ăn cả ngày, đôi khi không đảm bảo đủ lượng dinh dưỡng cho trẻ và cả ngày phải ăn một loại thức ăn, sẽ khiến trẻ chán ăn. Do vậy, các bậc phụ huynh phải thường xuyên đổi món, để trẻ được bổ sung đủ chất dinh dưỡng.
Theo BS Vũ Thị Việt – Bệnh viện Nhi Trung ương, đối với những trẻ lười ăn, cần phải cho đến các cơ sở y tế tin cậy để khám dinh dưỡng, xác định xem trẻ suy dinh dưỡng ở thể nào, để có một thực đơn bổ sung dinh dưỡng khoa học.
Vào mùa hè và những ngày nóng nực, cần cho trẻ ăn hoa quả chứa nhiều vitamin C và các loại thực phẩm giàu chất đạm như sữa mẹ, sữa bò, trứng, thịt… Với trẻ nhỏ, cha mẹ phải lưu ý là chất béo phải luôn chiếm từ 25-30% trong khẩu phần ăn hàng ngày. Nước cũng rất quan trọng với cơ thể. Nó có vai trò điều hòa thân nhiệt, cần cho trẻ uống đủ nước để vừa giảm nóng vừa bù vào lượng nước bị mất do mồ hôi tiết ra. Tuy nhiên, không cho trẻ uống nước để trong tủ lạnh, nước đá vì dễ gây viêm họng, thực hiện ăn chín uống sôi, vệ sinh thân thể sạch sẽ để phòng bệnh tiêu chảy, bệnh truyền nhiễm…
Nếu trẻ mắc bệnh đang điều trị, thì việc bổ sung các chất dinh dưỡng lại càng quan trọng hơn. Trong trường hợp trẻ bị tiêu chảy, nhiều bà mẹ, nhất là ở nông thôn cho con ăn kiêng chất đạm, chất mỡ. Có trẻ chỉ được uống nước cơm pha đường hoặc ăn cháo hoa. Quan niệm này thật nguy hiểm, vì chính việc bắt trẻ ăn kiêng, khiến cho cơ thể chúng bị thiếu chất dẫn đến sức đề kháng kém, cộng thêm với dùng kháng sinh khiến bệnh lâu khỏi dẫn tới trẻ bị suy dinh dưỡng trầm trọng. Khi phát hiện trẻ đi phân lỏng (hoặc nước) trên 3 lần/ngày, thì cần bù nước và chất điện giải ngay bằng cách cho uống Oresol. Nếu không có Oresol thay bằng nước muối đường, nước cháo muối… Đưa trẻ đến cơ sở y tế điều trị khi bệnh không giảm trong ba ngày, hoặc có kèm theo: nôn mửa nhiều, sốt, khát nước, ăn uống kém, có máu trong phân (phân đen). Đặc biệt, cha mẹ cần lưu ý không được lạm dụng thuốc kháng sinh cho trẻ, bởi việc tùy tiện uống thuốc không theo đơn sẽ gây nhiều hậu quả khó lường.
Ngược lại với chế độ kiêng khem, có người lại ra sức nhồi nhét mà không quan tâm đến khả năng hấp thụ của trẻ, con không muốn ăn cũng ép làm trẻ bị nôn, trớ. Cha mẹ cần biết rằng, nếu đưa quá nhiều mỡ, đạm, đường… vào thức ăn của trẻ, trẻ (ở lứa tuổi đang phát triển) sẽ dễ thừa cân, béo phì. Do đó, phải cân bằng chất đạm, protein, sắt, chất xơ… và các loại vitamin để trẻ có đủ chất, phát triển toàn diện.
Lựa chọn thức ăn cẩn thận phòng tránh ngộ độc cho trẻ
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị ngộ độc, như ngộ độc thực phẩm, ngộ độc do uống nhầm thuốc, hoá chất, do côn trùng đốt hoặc rắn cắn… Nhưng phổ biến và thường gặp nhất, là ngộ độc thức ăn. Vì kháng thể của trẻ yếu, nên khi bị ngộ độc trẻ thường bị nặng hơn người lớn và để lại hậu quả lâu dài. Và nếu bị ngộ độc mà không được cấp cứu kịp thời, trẻ sẽ tử vong.
Theo GS.TS Nguyễn Thị Dụ – Giám đốc Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, các bà mẹ cần chọn lựa kỹ càng khi mua thực phẩm và tránh cho trẻ ăn các thức ăn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm như: thức ăn bị ôi thiu, thức ăn đồ uống có màu sắc loè loẹt của phẩm màu…, thức ăn có chất độc như nấm độc, cá nóc, thịt cóc, các loại cây/quả có chất độc… Triệu chứng khi trẻ bị ngộ độc thức ăn 30 phút, thì bị đau bụng, nôn mửa, một số cháu bị sốt, nhức đầu. Các dấu hiệu nặng hơn là đồng tử giãn, run, kích thích, sốt cao… Khi trẻ bị ngộ độc, phải lập tức đưa vào theo dõi tại bệnh viện, tránh những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Một số lời khuyên dinh dưỡng giúp trẻ khoẻ mạnh
– Cho trẻ ăn nhiều loại thức ăn đa dạng, phong phú (thịt, cá, ngũ cốc…)
– Cân đối giữa chế độ ăn uống và hoạt động thể chất.
– Ăn nhiều các sản phẩm làm từ ngũ cốc, hoa quả và rau.
– Không cho trẻ ăn chế độ ăn uống ít chất béo không bão hoà (saturated fat) và chứa nhiều cholesterol, ảnh hưởng tới hệ thống tim mạch.
– Cung cấp cho trẻ chế độ ăn uống chứa đường, muối hợp lý.
– Cho trẻ ăn uống các loại thức ăn cung cấp đủ canxi và sắt để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của cơ thể.
– Cho trẻ vận động, tập thể dục thể thao hợp lý mỗi ngày.
Nguồn:giadinhvatreem.vn