Ngày 20/6/2017, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa 14 đã thông qua Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 (Luật TGPL 2017); Luật này sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2018 và thay thế Luật Trợ giúp pháp lý số 69/2006/QH11 (Luật TGPL 2006).
Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 so với Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 mở rộng hơn cho các nhóm đối tượng thuộc trường hợp khó khăn, yếu thế trong xã hội, cụ thể người được trợ giúp pháp lý là:
1. Người có công với cách mạng.
2. Người thuộc hộ nghèo.
3. Trẻ em (đối với đối tượng trẻ em, Luật TGPL 2006 chỉ giới hạn trong phạm vi người dưới 16 tuổi “không nơi nương tựa”, nay Luật TGPL 2017 đã mở rộng phạm vi ra đối với tất cả mọi trẻ em theo Luật Trẻ em năm 2016)
4. Người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn (Luật TGPL 2017 sửa đổi cụm từ “thường trú”ở Luật TGPL 2006 thành “cư trú”, qua đó mở rộng hơn đối tượng được TGPL, vì đối tượng “cư trú” có diện rộng hơn đối tượng “thường trú”).
5. Người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi (Luật TGPL 2017 bổ sung).
6. Người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo (Luật TGPL 2017 bổ sung).
7. Người thuộc một trong các trường hợp sau đây có khó khăn về tài chính:
a- Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ (Theo Luật TGPL 2006, còn hiệu lực đến ngày 31/12/2017, thì các trường hợp này được trợ giúp pháp lý cùng với nhóm các trường hợp người có công với cách mạng. Kể từ ngày 01/01/2018, những trường hợp này chỉ được trợ giúp pháp lý khi có khó khăn về tài chính);
b- Người nhiễm chất độc da cam (Theo Luật TGPL 2006, hướng dẫn tại các Nghị định số 07/2007/NĐ-CP, được sửa đổi bổ sung theo Nghị định số 14/2013/NĐ-CP, những người bị nhiễm chất độc da cam phải kèm theo điều kiện “không có nơi nương tựa” mới thuộc trường hợp được trợ giúp pháp lý. Theo Luật TGPL 2017, thì tất cả những người bị nhiễm chất độc da cam mà có khó khăn về tài chính đều được trợ giúp pháp lý);
c- Người cao tuổi (Theo Luật TGPL 2006, người cao tuổi nếu có khó khăn về tài chính thì phải thuộc trường hợp “sống cô đơn, không nơi nương tựa”, mới được trợ giúp pháp lý. Từ ngày 01/01/2018 người trên 60 tuổi khi có khó khăn về tài chính sẽ được trợ giúp pháp lý);
d- Người khuyết tật (là người bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn);
đ- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là bị hại trong vụ án hình sự;
e- Nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình;
g- Nạn nhân của hành vi mua bán người theo quy định của Luật Phòng, chống mua bán người;
h- Người nhiễm HIV.
Các đối tượng trên sẽ trợ giúp pháp lý mà không phải trả tiền, lợi ích vật chất hoặc lợi ích khác.
Bên cạnh đó, họ có quyền tự mình hoặc thông qua người thân thích, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khác yêu cầu trợ giúp pháp lý; được thông tin về quyền được trợ giúp pháp lý, trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý khi đến tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cơ quan nhà nước có liên quan; yêu cầu giữ bí mật về nội dung vụ việc trợ giúp pháp lý.
Họ cũng có quyền lựa chọn tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và người thực hiện trợ giúp pháp lý tại địa phương trong danh sách được công bố.